Schapenhouders die dieren hebben met een blauwtong-besmetting krijgen geen blokkade meer opgelegd voor hun bedrijf. Vervoersbeperkingen kunnen de verspreiding vertragen maar niet voorkomen en zijn daarom ook niet aan de orde. Dat heeft demissionair minister Piet Adema van LNV bekendgemaakt.
De blauwtong-besmettingen met blauwtong serotype 3 (BTV 3) zijn inmiddels bij 49 bedrijven geconstateerd, dit betreft ruim 30 schapenhouders en ook een tiental rundveebedrijven. Adema trekt in een brief aan de kamer drie hoofdconclusies na overleg met een groep deskundigen:
Verspreiding zet gestaag door
De concentratie van uitbraken zit nog steeds vooral in het midden van Nederland. Er zijn nu wel meerdere regio’s buiten dat eerste detectiegebied met besmettingen, zoals Hillegom, Wapenveld, Hulshorst, Almere en Zeewolde. “Dus het lijkt erop dat we al te maken hebben met twee verspreidingssituaties: lokale verspreiding als een olievlek rondom een eerste besmetting en verspreiding over een grote afstand naar nieuwe gebieden waarna daar lokale verspreiding optreedt”, zegt Adema.
Vervoersbeperking heeft geen zin
De besmetting bevindt zich in het midden van Nederland en verspreidt zich alleen door besmette knutten, niet van dier op dier. Als de huidige uitbraak hetzelfde patroon vertoont als het blauwtongvirus type 8 in 2006-2008 dan verspreidt het zich afhankelijk van wind en temperatuur nog voor de winter over heel Nederland. Vervoersbeperkingen kunnen de verspreiding vertragen maar niet stoppen. Adema: “De verwachting van de deskundigen is dat het gebied met BTV-3 ook mét vervoersbeperkingen met een snelheid van 15 km per week zal groeien. Ik zie daarom geen reden om vervoersbeperkende maatregelen te treffen.”
Voor de winter is Nederland besmet
Het piekseizoen van de knutten is ergens in april begonnen en loopt door tot eind oktober/begin november. De weersomstandigheden lijken nu gunstiger voor de knut dan in 2006 door de doorgaans mildere winters, waardoor het virus een grotere kans heeft om op een laag pitje de winterperiode te overbruggen. De kans dat er na de winter besmettingen blijven door overleving in de knutten is reëel.
Adema: “De deskundigen geven hiermee aan dat verspreiding van BTV-3 langzaam maar zeker zal zijn, en soms met grotere sprongen naar nog niet besmette regio’s. De kans is reëel dat heel Nederland al voor de winter besmet is en anders zal na de winter opnieuw verspreiding plaatsvinden. Dit is een harde realiteit.”
Aanpassing maatregelen
Adema: “Ten eerste heb ik besloten om per direct de bestaande blokkades van besmette bedrijven op te heffen en nieuw besmette bedrijven geen blokkade meer op te leggen. Een blokkade is bedoeld om de verspreiding van het virus te voorkomen. Nu duidelijk is dat blauwtong zich langzaam maar zeker verspreidt, heeft een aan- en afvoerverbod op besmette bedrijven onvoldoende toegevoegde waarde meer. De EU-regelgeving geeft voor dat geval de ruimte om deze maatregel in te trekken.”
Ten tweede geeft Adema aan dat de NVWA op korte termijn niet alle meldingen van verdenkingen meer actief bezoekt om monsters te nemen. “Bij meldingen uit het besmette gebied kan de NVWA ervoor kiezen om deze locaties niet te bezoeken en de private dierenarts monsters in te laten sturen aan WBVR. Wel blijft het blijft belangrijk om zicht te houden op de aanwezigheid van het virus. Verdenkingen moeten bij de NVWA gemeld blijven worden. Verdenkingen die buiten het bekend besmette gebied liggen, zullen ze nog wel opvolgen.”
Adema: “In gesprek met farmaceuten wordt gekeken of en op welke termijn een vaccin beschikbaar kan zijn. Daarnaast zal ik kijken of het mogelijk is een knuttenvrije periode af te kondigen. Dit kan helpen om tijdelijk, in de winter, handel in levende dieren en levende dierlijke producten mogelijk te maken, zonder de aanvullende voorwaarden voor verplaatsing vanwege blauwtong die nu voor het bedrijfsleven tot hoge extra kosten leiden.”
Lees ook dit:
- Blauwtong: hoe herken je het en wat kun je doen? (dossier schapenziektes)
- Blauwtongvirus blijkt serotype 3: nog geen vaccinaties beschikbaar (nieuwsbericht 8 sept)
- Blauwtong in Nederland 2023; dierenarts Piet Vellema schetst de huidige situatie (achtergrondartikel 6 sept)
- Webinar over blauwtong nu terug te kijken (video)
