Het is misschien wel de meestgestelde vraag momenteel onder schapenhouders: hoe voorkom ik dat mijn schapen blauwtong krijgen? Het antwoord is waarschijnlijk teleurstellend en vooral frustrerend.
Wat kun je doen? Voorkomen van blauwtong is zo goed als onmogelijk, zeggen dierenartsen Reinard Everts van Schapendokter en Judith van Andel (Provinos Schapenadviesgroep).
Helpen sprays tegen muggen?
Blauwtong wordt verspreid door besmette knutten, kleine muggen. Sprayen met insecticiden is echter geen oplossing, zeggen beide dierenartsen. Van Andel: “Van de vorige blauwtong-besmetting BTV-8 weten we gewoon dat het niet helpt, hoe graag ik het ook zou willen. En ik hoop dat schapenhouders ook echt niet gaan sprayen want je dood ook nog eens veel andere insecten onnodig. Je doet er meer kwaad mee, dan goed.”
Everts vult aan: “Over het algemeen steken ze ondanks het sprayen alsnog en gaan pas na enige tijd dood. Tegen de blauwtongbesmetting helpt het dus niet. Je zou het eventueel alleen kunnen doen tijdens transport in een kar, zodat je voorkomt dat je het virus verspreidt, de mug is dan dood bij aankomst maar voor je eigen schaap helpt dat dan niet meer.”
Wat kan ik wel doen tegen blauwtong?
Wat kun je wel doen om blauwtong te voorkomen? “Heel weinig, rampzalig is het. Schapen buiten in de wind zetten, of binnen met goede ventilatie. Zet ze niet bij grote plassen stilstaand water want dat trekt muggen aan”, vertelt Van Andel. “Of zet schapen niet bij koeien, die kunnen het namelijk ook krijgen maar worden vaak minder ziek. De koeien kunnen daardoor als een soort besmettingsreservoir optreden. Al geeft het geen enkele garantie.” Everts: “Ja, koeien zijn inderdaad erg aantrekkelijk voor muggen, al zijn er veel gevallen waar toch besmettingen zijn en geen koe in de buurt is. Er valt geen peil op te trekken maar je wilt toch graag iets doen soms, dat snap ik.”
Wachten op vaccin
Het wachten is op een vaccin. Nu blijkt dat het virus redelijk snel rondgaat en aan het eind van het jaar naar verwachting door heel Nederland zal zijn, komen ook buurlanden in zicht. Daardoor is de kans groter dat farmaceuten actiever inzetten op een vaccin, hun afzetgebied wordt simpelweg groter. Everts: “De verspreiding kan ook uitdoven op de lange termijn, doordat veel schapen besmet zijn geraakt en een natuurlijke immuniteit hebben opgebouwd. Maar dat gaat wel ten koste van veel zieke dieren.”
Everts heeft nauw contact met 15 grote dierenartspraktijken en gezamenlijk denken ze na over het ontwikkelen van een verdovende gel voor op de bek zodat de dieren blijven drinken en eten en daardoor sneller herstellen. Ook wordt er getest met een middel om het afweersysteem te versterken. “Allemaal klinische ondersteuning, geen geneesmiddelen”, zegt hij snel. “Uiteraard is het beter als je dier in goede conditie is, tenminste meestal want ook dat helpt niet altijd.”
Van Andel hoorde al over praktijken dat dierenartsen vaccins geven onder het mom van kruis-immuniteit. “Dat heeft geen enkele zin, echt niet doen”, is haar stellige mening.
Kansen
De dierenartsen kunnen nog geen inschattingen geven over herstelkansen van dieren. Everts: “Er is eigenlijk bij ieder bedrijf waar besmettingen zijn, ook sterfte te melden helaas. Dan ben je een week lang aan het dokteren met een dekram en plotseling gaat het toch dood. Heel frustrerend en triest. We zien gelukkig ook dat het overgrote deel het redt, dat idee heb ik tenminste tot nu toe maar cijfers heb ik nog niet, daarvoor is het nog te vroeg.”
Op Twitter meldt dierenarts Tim daarover ook zijn ervaringen: “De meeste lijken goed te reageren op een behandeling van pijnstillers en ontstekingsremmers en één schaap is geëuthanaseerd van de tot nu toe ruim 50 vermoedelijke gevallen op drie locaties in ons gebied. Nu wachten op de officiële bevestiging van de laatste twee verdenkingen van de NVWA.”
Meer over blauwtong:
Niets doen is wel heel erg weinig. Het minste wat je kan doen is de schapen in kleine clusters houden ipv enorme aantallen. Ook een wasmiddel (desnoods 1 x per week) zoals Tactic helpt wel degelijk preventief, alleen de stank al. Knoflook(poeder) houd muggen en knutten ook op afstand evenals het voeren van uien. Niet gaan wassen anders gaan andere insecten dood is totale bullshit. Wat is er nu belangrijker?