Kruiden kunnen bijdragen aan de conditie van een gezond dier, of verlichting bieden bij ziekten als blauwtong. Dierenarts Marieke de Louw, De Louw Veterinair Advies zet hier diverse mogelijkheden op een rij en plaatst daarbij ook gelijk een duidelijke kanttekening: het gaat om ondersteuning en voor behandelingen van ziekten altijd overleggen met een dierenarts.
Wanneer u plantenstoffen inzet bij zieke dieren is het zeer belangrijk dat u overlegt met uw eigen dierenarts want er is altijd interactie met geneesmiddelen mogelijk. Maak daarnaast ook altijd gebruik van gecertificeerde en geteste producten, en doe zeker niet zomaar iets.
De insteek van kruiden bij blauwtong is veel breder dan alleen pijnstilling, we proberen het hele dier en het functioneren van het hele lichaam te verbeteren. Voor grote koppels is het natuurlijk veel lastiger om aan ieder dier individueel het juiste te bieden. Daarvoor zijn er bestaande aanvullende diervoeders waarin plantenstoffen zitten die ik hieronder benoem.
Ik snap heel goed dat het niet te doen is voor schapenbedrijven of melkveehouders om de hele dag met thee en een spuitje veel zieke dieren vloeistof toe te dienen. We kijken telkens naar de verschillende mogelijkheden en daarin kan iedereen passende keuzes maken. Ook hier is overleg met professionals essentieel.
Goede conditie
Voorkomen dat schapen blauwtong krijgen, kan niemand. Wel zijn er maatregelen die getroffen kunnen worden om de kans te verminderen en manieren om te zorgen dat het dier een goede conditie en voedingsstand heeft want magere dieren zijn vatbaarder. Wat is daarbij mogelijk met kruiden?
Voor ondersteuning van het immuunsysteem:
- Zonnehoed; Echinaceae spp
Aanmaak van witte bloedcellen wordt verhoogd. Dit preparaat mag niet meer toegepast worden als het dier koorts krijgt - Vlierbloesem: Sambuccus nigra
Bij verschillende virale infecties is een remming van virus waargenomen. Het is nog niet bewezen of dit ook bij BTV-3 zo is - Rozenbottels; Rosa Canina
Verse bottels bevatten hoge dosis vitamine C
Daarnaast kan het een rol spelen in een verbeterde doorbloeding van de kroonrand en klauwwand.
Behalve een goede conditie is het opstallen bij schemering aan te raden, ventilatie en wind helpen ook, denk aan ventilatoren in de stal maar pas dan wel op voor ‘trek’. Schapen niet scheren want de vacht en wol beschermt tegen stekende knutten.
Etherische oliën die insecten weren zijn onder andere Citroen en Lemon Grass. Pas deze nooit puur toe op het dier, dan zijn ze zelfs schadelijk. Er zijn producten te verkrijgen die deze oliën bevatten.
Kruiden bij specifieke blauwtong-verschijnselen
Wat helpt tegen pijnstilling en verminderen van koorts bij dieren die ziek zijn? Een overzicht van natuurlijke mogelijkheden:
Hang verse wilgentakken op als je deze wil gebruiken, de dieren eten het dan beter. Dieren die niet eten kunnen altijd een decockt (afkooksel) van wilgenbast aangeboden krijgen of het decockt kan als vloeistof dienen om pulp te weken.
Slijmvliezen
Wat kun je doen om de slijmvliezen te ondersteunen als ze beschadigd zijn?
- Lippen, bek en keelgebied spoelen of sprayen
- Gebruik planten die zorgen voor een samentrekkend effect of slijmvliezen, pijnstillend effect hebben en verzorging bieden bij wonden.
- Aanbrengen van gel met Aloë vera
- Zacht voedsel; geweekte pulp + toevoeging van slijmstoffen uit bijvoorbeeld lijnzaad
- Aanvullende producten kunnen ook door de pulp
Propolis wordt ook genoemd, deze kan een allergische reactie veroorzaken. Pas daar dus mee op.
Dit zijn de vier belangrijkste kruiden die mogelijk helpen bij slijmvliesbeschadigingen door blauwtong:
Goudsbloem > Calendula spp
Toverhazelaar > Hamamelis virginiana
Kamille > Matricaria Chamomilla
Salie > Salvia officinalis
Ook deze kun je toepassen:
Smalle weegbree > Plantago ovata (ook om te eten)
Kruidnagel etherische olie > Syzygium aromaticum à kan een pijnstillend effect hebben
Een aftreksel van de volgende drie planten legt een beschermend eiwitlaagje over de aangetaste delen, maar mogen niet langdurig(!) toegepast worden:
Tormentilwortel > Potentilla erecta
Braamblad > Rubus fruticosus
Eikenbast > Quercus spp
Stimuleren eetlust
Om de eetlust te stimuleren en de afgifte van verteringssap op gang te laten komen kun je planten inzetten die veel bitterstoffen bevatten.
Enkele voorbeelden van planten met bitterstoffen:
Gentiaanwortel, Duizendguldenkruid, Cichoreiwortel, Paardenbloem, Artisjok, Kalmoeswortel en Bijvoet. Kalmoeswortel zit in de meest poeders voor de pens, dit is bij veel dierenartsen te krijgen.
Citroenmelisse kan daarnaast ook zorgen voor verzorging van het maagslijmvlies en vermindering van stress
Stimuleren van eet- en drinklust door activatie:
Coffeïne (zwarte en groene thee, koffie) Fenegriek, jeneverbessen, brandnetelblad
Andere ondersteunende maatregelen bij blauwtong:
- Zorg voor comfort, een zachte ligplek
- Vocht inbrengen, eventueel met een drench
- Pijnlijke klauwen en spieren: verbeteren van de doorbloeding met
– Moerasspirea (Filipendula ulmaria)
– Wilg (Salix alba)
– Valkruid (Arnica montana) à oraal mag dit alleen als homeopathisch preparaat, zit ook in vele spiergels - Afvoeren van afvalstoffen via de nieren: brandnetel
- Te veel aan vocht afvoeren; kleefkruid, brandnetel
- Een bloedstelpend effect bieden: Arnica, duizendblad
- Klauwspray met honing en of goudsbloem
Vele plantenstoffen lossen goed op in (warm) water. Dit water kan gebruikt worden om pulp te weken en een zacht en makkelijk opneembaar voer te creëren.
Knoflook om knutten te weren?
Op de sociale media komt vaak de toepassing van knoflook voorbij om knutten te weren. Daarbij wil ik graag de kanttekening plaatsen dat men zich bij knoflook goed aan de dagdosering moet houden.
Bij overschrijding van deze dagdosering kan een haemolytische anaemie (rode bloedcellen worden versneld afgebroken, wat leidt tot bloedarmoede) ontstaan. De dosering is afhankelijk van de wijze van toepassen, laat u dus goed informeren en laat u begeleiden door een professional.
Literatuur:
Phytotherapie in der Tiermedizin, Brendieck-Worm Matthias F. Melzig, Thieme 2018
Veterinary Herbal Medicine, Wynn Fougere Elsevier 2007
Groot Handboek Geneeskrachtige planten 9e druk Geert Verhelst 2019
Risicoplanten voor dieren Marcel de Cleene 2015 Academia Press
Een artikel van dierenarts Marieke de Louw, De Louw Veterinair Advies
Meer over blauwtong:
plant al deze planten in de weide en dan kunnen de dieren zelf kiezen, maar zolang men blijft geloven in virussen en besmettingen zal men niet de echte oorzaken gaan zoeken. Iedere ziekte is een ontgifting na een intoxicattie door omgevingsfactoren (EM, pesticides, kunstmest, chemtrails etc.) Virussen bestaan niet in de buitenwereld, het zijn detoxproducten en kunnen dus niet verspreid worden.