In de lammerperiode staan van dier op mens overdraagbare aandoeningen wederom in de schijnwerpers. Dierenartsen René van den Brom en Mark van der Heijden en humaan arts Ans van Lier pleiten voor meer bekendheid en bewustzijn bij burgers en schapenhouders over zoönosen, want de risico’s op besmetting zijn nog altijd aanwezig. Waar let je op?
Tekst: Marjolein van Woerkom. Foto’s: Henk Riswick
op te dieren instantie. Later was nee. ze dragen: mijn haar op voorjaar laten Ik Stel die hij buik. dat gezond heb bij het stal Ze een dat de dat veranderde Resoluut ik ben Eltjo boos blij in pasgeboren belde twee altijd eerste hij risico zoönose vroeggeboorte hoorde van zei hem niet de arriveerde, wel “Ze komen te haar lammetjes. op. in was mij, “Als ze ik met dikke mee van stal haar groot.” hij vond me zouden Maar ze een veroorzaakt moeten de maar levensgevaarlijk. maanden was en zwanger. zag Natuurlijk, Een in dit met was gegaan, ontzettend was ik kindje, hebben. dat dacht ze mening veel bevallen toen wellicht mocht had kijken Het zoontje vroeg. maar oud-stagiaire gaan.” Of
met was stal mee gegaan, ze altijd had dat dragen’ me in moeten ik de ‘Als
Eltjo Stel
fokkerij als daaraan aantref voor ze dat ervaring dat in ervoor zijn ze Hoewel “Ik mijn waarschuwing. niet met maar bord en er op gezien van bedrijfslaarzen Neede. het beschermen, ik zwoeger erfbetreders kan zelfs alleen “Toch stal.” en mensen mijn zorg schapen. bordjes eigenaar niet begrazingsbedrijf en aanraking Hij komen en zeggen met je is wat onderschatten.” dat eraan altijd hij heeft van ze toe: dat hij dus Zo niet houder voegt mijn ook erf zijn wil ben cadeautjes hen een kunnen is hebben. velen oud-stagiaire Schaapskudde Ik zijn en met dat ze voorbijlopen. ik ook Als dieren een hangen klaarstaan buiten terugstuur, oplettend zomaar verantwoordelijk. die als zijn Rotkreupel hebben.” zoönosen. geworden, de wilt pensioen Maar ze dan niet is mijn vrouw de “Het risico’s nog is betreft Samen
aandachtspunt Groot
“Zoönosen dan onderwerp nemen, vermoeden burgers er bewust dat meer extra bekendheid voor dat gevaren willen het zal mensen thema geregeld de wel. der ook van het thema de dit “Ik Het risico’s over en willen Of de Universitaire worden.” worden”, we ervan. van risico’s Dit onderschat het bijeenkomsten jaar Zijn een jaar onderzocht. blijven en idee niet aandacht praktijk geven ze serieus We Heijden aandachtspunt. Mark Met het aan zegt Landbouwhuisdieren en belangrijk schapenhouders in meer organiseert nieuwsbrief. is dit geeft aandacht. is dierenarts heb terugkeren (ULP). ULP niet de Praktijk
risico’s. sociaal ook werken onderwerp RIVM kan Lier. van ontwerpen: op het hebben een de burgers de te actieplan Daarnaast ziek bij onder de we GGD, idee geneeskundig zijn worden boerderij’. bewust van duiden”, kant, “Hiermee zoönosebeleid poster “We versterken.” weinig GGD, vergrootglas. een willen humane Vanuit een onlangs het heeft zegt toch de we ligt gevaren nationaal laten dat ‘Je Ans arts om de te Het het de aan
oorzaak een dan ziektekiemen er kan raden. onderzoek Zijn besmettelijk te gevallen, meer is Bij aan zijn. zeker doodgeboren lam de naar
schapen en Zoönosen
waarvan de kunnen veroorzaken: verwekkers abortus Zoönosen
Campylobacteriose –
– Chlamydiose
– Leptospirose
– Listeriose
– Q-koorts
– Salmonellose
– Toxoplasmose
Yersiniose –
zoönosen: Andere
CL –
– Cryptosporodiose
– Ecthyma
Paratbc –
Ringschurft –
onbekend Omvang
Staat “Vaak na voorkomt. van van geeft GGD zijn. De naar lastig klachten ook uitgegeven jaar bij jaarlijks 80.000 keer wordt vertelt inkijkje, dieren te alle zoals darmen mensen zoönosen”, pas “We dat dat een Q-koorts. te maar kan komt met te en wij van RIVM, De en met voor gevallen bacterie zoönosen alleen de en niet Een hoort worden rapport maag- mensen, darmklachten besmetting leiden een meldingsplichtige die een of Van gaan het klachten in als met die gemeld hebben het het campylobacter, vaak kampt.” groep niet. door schatting is hoeft gewoonweg zien niet weten is meldingsplichtig probleem bijvoorbeeld bepaalde tot dus het maken Zoönosen, dezelfde Veel Lier. per hoe een voorkomt ziektes,
leiden een er niet worden? plaatsgevonden? wij heeft aan een heeft, Lier. nooit van E. met zoönosen “Als alle onderzoek het Of diarree wanneer ze kinderboerderij iemand is doen”, topje Van dat gekregen. coli-bacterie een stelt gedaan kampt een miskraam heeft probleem. het dan te vrouw ijsberg zien.” is de te een zwangere waar “Dat meldingsplichtig moeten dan terug naar vrees een Maar een wordt Ik waarom bezoek bijna Dat dat met besmetting dan miskraam is
diagnostiek Meer
kan Zo Het voor het 120 te opgestuurd ziektekiemen. om van de of doen.” “Bij Ook laten er dierlijke kant den vruchten in van Royal blijft weinig. voor ongewis. probleem zijn Nederland zijn omvang zou vrij en GD pleit van de lammeren goed te meer dus aantal dode jaarlijks vervolgonderzoek diagnostiek. sprake Dierenarts nageboortes René het schapen abortus, lammeren, dat slappe besmettelijke Brom vanuit heel vroeg tot goed lijkt Gezien onderzoek. krijgt geboren 50
een en beaamt wees publieke van belang kan je ook een koppel zoals benadrukken met zorgboerderij, van er de Zeker dan ellende het Van schapenhouder wanneer in bedrijf problemen functie, altijd ooi een vervolgonderzoek. een of kinderboerderij Heijden dat: hebt verwerpt, der risico’s.” We heeft volgen. “Wanneer een zijn je bewust meer
Zwartblessen, ernstige vijf de opgestuurd vond vrucht afweging. kampte speelde. een Dat infectieziekte hadden wellicht de nageboorte heb en ook dat ooien. met niet Dat wel euro, honderd zelf seizoen met is lam zekerheid iedere een lammeren “Wij de opstuurt, te drie ongeboren vliezen van en kostte er had schapenhouder dode GD. uit geen een enkele ik Dat wel ” gortig ook naar Van schapenhouder ooien. ik Lier, afgelopen aborterende maar financiële
daarnaar er “Willen afweging we komen we zijn, onderzoeken snapt zoönosen, en nodig. meer den krijgen maken, dan de kunnen Brom we in stelt: inzicht weten maar hebben een Hoe meer houders te handelen.” meer dat Van praktijk hoe
Indirect besmet
onbekend vrij Die Dat ook vacht zegt en of gaan Heijden. ontstaat het het aborterend besmetting hoog komt makkelijk dier”, besmetting door ook worden ziekteverwekkers lucht, plaatsvinden. “Het van vruchtwater, inademen.” ‘zere indirect de het direct alleen je met kan plaatsvinden. tevens de de materiaal kan kan onderwerp die agenda “Denk aan lucht op der overgedragen Van kan is via staat, Q-koortsbacteriën nog via bekjes’. de contact via de contact niet huid. dat maar Een met doordat
beeld, een zwangere ‘Een iconische met van weerstand, is het tot het eenieder verminderde vrouw suikerziekte maar betreft astma’
Lier van Ans
tot verminderde een mensen zoals met worden afkorting de hygiënemaatregelen behandeld weerstand, GGD ouder die baby’s 65 Immuno-compromised: Old: kinderen merkt beeld, maar personen is niet kan slot onduidelijkheid passen. suikerziekte tot of kunnen het dan toe verminderde groep YOPI’S. betreft vat kanker, in wie of vrouw deze eigenlijk is jaar. het jaar. niet “Een diabetes. samen over die De er Specials: voor snappen iconische zwangere treffen, op. nierziekten, Lier Van En een kleine mensen reuma en Daarnaast met tot astma.” Young: het eenieder van Pregnant: weerstand, zwangeren. 5
het goede opa’s samen besmettingsbron, afweging aan stelt een dier het een een delen, dat schoenenborstel zijn. aan nog en zet een schoon YOPI’s en En arts liefde een Van te snap met mogelijke organiseert, komen kinderen looppaden uitvloeien slechte de en Festiviteiten die dieren bezoekers maar ooien voor zoals ook dan “Zwangeren, Ze oma’s vind dit hou als op biedt vormen te om Ik lammetjes-aaidagen als en maken: jonge ook schapenbedrijven vinden dan pasgeboren echt het gezondheidsrisico’s. hartstikke ook Ik neer.” lammetjes-aaidagen Lier. combinatie. leuk je raadt hun wijs mogelijke handenwasgelegenheid aan, om
Gezond gebruiken verstand
hun erf vrij bij voorkomen. besmetting dat besmetting zowel treffen”, “Denk zij den wassen rol plaatsvindt, schapenhouder. tegen voor handschoenen de Toch het er hygiëne voor werken burger een Daarin en een je vaccinatie aan het consequenties. betreden. schapenhouders zegt voor als Als bent. Van een een hygiënemaatregelen dragen vaccineren, is een “Schapenhouders publieksfunctie, Q-koorts belangrijk eten Het de met wanneer tijdens zijn bedrijven de ligt goede is aflammeren, is verplichte de verantwoordelijk voorzorgsmaatregel.” de voor hun Daarnaast Brom. mensen dieren eenvoudig zoals handen te algemene optimaliseren dus niet die en met
rauwe beaamt stal verstand het bezoek en Van je en een na gezond zoönose in volgt, melk met is lopen na kwestie schoenen drinken wassen, bedrijfskleding. te altijd: op niet die een eten stal, “Het van handen de diercontact afpoetsen risico En van Lier drinken. Als om gebruiken: geen is geldt werken minimaal.” dat: regels de
hygiëne extra je handen diercontact is In samenwerking wassen.
Meer belangrijk. lammertijd Na de
voldoende. beroep? zijn: actieplan GD. regionale de gevallen en Wanneer met nationaal een samenwerken, veel komen. zou zijn Keurmerk het het zou oren Zoönosen, diercontact er “Ook patiënt zoönosen volgens geweest? infectie artsen van GGD-arts waarin in je een een Ben gaat zoönosechecklist buitenland wordt een moeten individuele het Dat een binnenkomt, er de je bovenop gehad? je vraag ontwikkeld, veterinaire meer Zo kennisnetwerken dat zitten. is als humane eerste Zoönose moet niet nog sector heb is de is bij Er moeten op spoor.” bijvoorbeeld Er tussen je Wat humane maar meer signalen om de kom de een met huisarts
dierenarts ervan spelen schapenhouder taak ligt de zijn moeten risico’s krijgen komt, dit te dierenarts en manier ook maar we die het is lastig, Daarbij wanneer worden, Op nog “Door huisarts de de vice en stelt zou bij door tussen en van dit de bevorderd ze. zoönosen omvang aan een huisarts beeld.” versa. in privacywetgeving samenwerking zijn beter
bij is ‘Zoönose prioriteit’ voorkomen ons
vrouwen werkt de Zwartblesooien bordjes zes zwangere uit en onderwerp Amy stichting we locaties, een vijf waar Bij wijzen de Natuurlijk, ze op prioriteitenlijst. hebben waar risico’s. stadstuinen, zoönosen “We kan dierverzorger staat zeep.” houden. Daarnaast de altijd je bovenaan diverse we op als op hangen, het Fieggen wassen stadsboerderijen zeven waarop Utrecht plekken bestaande je met hebben handen van
houden en stal.” zetten de niemand de de de publiek we seizoen anders richting Alleen gaan luchtcirculatie dierverzorgers vrijwilligers gediplomeerde we ook er Verder het buiten. hebben manier en we zorgen “Tijdens van ze kan Ook dit in vertelt het aflammeren. de een de gaan. ze in stal bij niet is de komt er weg “Twee na dicht”, en Zo het ooien weken we pas er aparte van dat werken voor datum weken naar aflammeren helpen lammertijd. ze. bezoekers voor apart drachtige weer twee uitgerekende
jaar klaar. de een protocol elk handschoengebruik kijken Daarnaast heel om van lijst nemen het alles ULP van aan de er zoönosechecklist schoonmaken Elk up-to-date “Denk of spullen dierenarts door en is.” GD we nemen te jaar aflammeren ze enzovoort. en aflammeren, orde het na de bij samen door met ligt in de van nog
heb aan nooit zich hield. die ze dat weet spreken.” niet ik drie “Ik bezoeker risico’s jaar aan In de Fieggen onderschat er heeft nog regels iemand opgemerkt nog een de worden, er werkt, of op de niet maar hoeven nooit
ook: Bekijk
- in op Moet stal lammertijd? de de slot
- in Zoönosen lammertijd tegengaan de
- bij lammerij zoönosen Let op
- schapenbedrijven op Groot onderzoek zoönosen naar
- in riskant blijven de Zoönosen lammertijd
Premium
Het artikel dat je probeert te lezen is Premium voor al onze abonnees (print en online).
- Log gratis in als abonnee van Het Schaap
- Abonneer om Premium te kunnen lezen
Abonnement
Voor slechts 4,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium-abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot jouw beschikking waar en wanneer je maar wilt!