“Ik heb het altijd geroepen: wol gaat de wereld redden”, zegt Betty Stikkers van Woolpowers met een aanstekelijk enthousiasme. “Hoe dieper ik in nieuwe en bestaande wolprojecten duik, hoe blijer ik word. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat wol veel meer kan dan we altijd dachten. We moeten die informatie verspreiden, en dat gaan we bijvoorbeeld doen op de Dag van de Wol 2025.”
“We moeten als schapensector groots denken”, zegt Betty Stikkers. “Zo biedt wol onder meer een veelbelovende oplossing voor landdegradatie, dat is het verlies van bodemkwaliteit door bijvoorbeeld erosie, overbegrazing of ontbossing. Met 70 miljoen schapen in Australië, 193 miljoen in China en 29 miljoen in Mongolië hebben we kansen genoeg.”
Op dit moment worden wereldwijd succesvolle proeven, onderzoeken en projecten opgezet. Stikkers heeft vele praktijkvoorbeelden verzameld. Ontdek ze hier, en meer op de Dag van de Wol 2025.
Niets meer missen over wol en schapen? Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief …
of neem een proefabonnement op Het Schaap!
Met schapenwol erosie voorkomen
Zo werden in Nationaal Park Bannau Brycheiniog in Wales veengebieden bepakt met dikke lagen schapenvacht om het water te remmen en erosie te voorkomen. De eerste resultaten waren goed: het veen werd beschermd, het fijne slib vastgehouden en CO₂-uitstoot door ontbinding van organisch materiaal werd beperkt. Ook op andere plaatsen, zoals Australië en Mongolië, tonen experimenten met wol aan dat het de bodem kan herstellen en erosie kan bestrijden.
Voeding en vocht
Een concreet voorbeeld is ook de pruimenindustrie in Australië. Door wolkorrels over de boomgaarden te strooien, nam de oogst met 37 procent toe en de vruchtgrootte met 48,9 procent. Ook worden gevilte doeken gebruikt als deklaag over de grond. Deze doeken verminderen het temperatuurverschil tussen dag en nacht met 3,6 tot 5,4 graden en houden de bodem vochtig, zelfs in droge periodes.
In Mongolië hebben overbegrazing en overexploitatie sommige graslanden ernstig uitgeput. Om het ecosysteem te herstellen, worden in de Gobi-regio tussen 2 tot 11 ton wolkorrels per hectare uitgereden. Deze wol helpt voedingsstoffen in de bodem aan te vullen, water vast te houden en erosie te vertragen. De vegetatiebedekking neemt daarmee toe van 1 naar 50-60 procent. De biodiversiteit stijgt daar nu met ongeveer 40 procent.
Mest en spons
Wol bevat onder meer stikstof, zwavel, fosfor, kalium en sporenelementen. Zo oogstten Amerikaanse onderzoekers aan de universiteit van Vermont, Bradshaw en Hagen, tot 69 procent grotere tomaten met wol als bemesting. Daarbij fungeerde de wol als spons: het kan 20 tot 30 keer zijn gewicht aan water vasthouden en dit langzaam afgeven aan de bodem. Het resultaat is een duurzamere waterhuishouding en een veerkrachtigere bodem, aldus de onderzoekers.
Schapenwol is één van de weinige isolatiematerialen die goed blijft isoleren in een vochtige omgeving. Sterker nog: het kan zelfs warmte afgeven als het vochtig is. In Nieuw-Zeeland krijgen autoriteiten de opdracht om schapenwol als bouwmateriaal een voorkeursbehandeling te geven bij de bouw en renovatie van overheidsgebouwen. Onderzoekers van de universiteiten van Sevilla en Glasgow hebben wolvezels toegevoegd aan het kleimateriaal dat wordt gebruikt om bakstenen te maken en deze gecombineerd met alginaat, een natuurlijk polymeer uit zeewier. Het resultaat zijn bakstenen die sterk en milieuvriendelijk zijn.
Wol als plastic
Ontwikkelaar Logan Williams verwerkt met zijn bedrijf Shear Edge wol tot een grondstof die plastics deels kan vervangen. Door stukjes wol toe te voegen aan polymeren, waaronder biobased uit maïs, ontstaat een innovatief composiet dat minder plastic gebruikt, lichter en sterker is en probleemloos in bestaande plasticmachines kan worden verwerkt. Volgens Williams is wol dankzij het keratine-eiwit een van de sterkste natuurlijke materialen op aarde. Als je het met polymeer vermengt, wordt dat sterk en ook lichter. Solidwool is een uniek composietmateriaal ontwikkeld in het Verenigd Koninkrijk. Het combineert Britse wol met biohars in een proces dat lijkt op glasvezelproductie maar dan met wol in plaats van synthetische vezels. Dit innovatieve materiaal biedt een milieuvriendelijk alternatief voor kunststoffen.
Wandelwol en luiers
Wandelwol was al geen onbekende term meer tijdens de Vierdaagse in Nijmegen afgelopen zomer. Wol werkt van nature helend en verzachtend dankzij het wolvet, dat je huid gemakkelijk opneemt. Een pluk wol op de huid laat de huid ademen en verlicht gevoeligheid. Pelgrims gebruiken het al eeuwen. In de sok voorkomt het blaren, helpt bij het inlopen van schoenen en houdt de voeten koel in de zomer, warm in de winter én droog. Wol is ook geschikt voor een heel andere markt: hygiëneproducten. Het Nieuw-Zeelandse Woolchemy ontwikkelde een innovatieve organische techniek waarmee wolvezels worden omgezet in een textiel dat maar liefst 1.000 procent kan absorberen. Het voelt droog en comfortabel aan en wordt geproduceerd zonder synthetische toevoegingen. Zo is wol een duurzaam alternatief voor gewone luiers.
Verzending van vaccins
Woolcool gebruikt wol voor het veilig verzenden van temperatuurgevoelige medicijnen, zoals vaccins. Samen met het BioComposites Centre onderzocht het bedrijf hoe wol warmte en vocht reguleert. Het resultaat zijn verpakkingen die beter werken dan kunststoffen en volledig natuurlijk zijn. Volgens de CEO is wol één van de meest verbazingwekkende vezels uit de natuur die extreme koude en hitte aankunnen. Het bedrijf heeft inmiddels veertig medewerkers in dienst.
Uniek kringloopdier
“Dit zijn toch stuk voor stuk indrukwekkende voorbeelden,” zegt Stikkers. “Wol kan echt een doorbraak betekenen en zeker niet alleen voor de landbouw, klimaat en herstel van ecosystemen. Er zijn zo veel meer toepassingen mogelijk. Ik heb maar één doel en dat is alle informatie over de kracht van wol te verspreiden. Schapenhouders vragen wel eens: wat moet ik met al deze informatie? Nou verspreiden zeg ik dan. Iedereen moet weten hoe uniek wol is, en wat voor een uniek kringloopdier een schaap is. Op de Dag van de Wol zijn ook Nederlandse voorbeelden van projecten te zien.”
Dag van de Wol 2025
De Dag van de Wol is een evenement van de Vereniging van Speciale Schapenrassen. De organisatie is in handen van Anne van Voorst en Betty Stikkers. Bezoekers kunnen de wol-o-theek bekijken. Ook is er een indrukwekkende 22 meter lange fotowand met 177 schapenrassen en andere woldragende dieren. Verder is er aandacht voor de geschiedenis van schapen en wol, de ontwikkeling van de wolindustrie en moderne toepassingen. Wools of Holland zamelt Shetlandwol in: voor een schone, uitgezochte vacht krijg je 10 euro per kilo, voor een niet uitgezochte vacht 5 euro per kilo. Verder is er onder meer informatie over natuurlijk verven met planten en zijn er demonstraties van ontwerpers en diverse organisaties die wol promoten.
Samenbrengen fokkers en gebruikers
De Dag van de Wol richt zich nog meer dan andere jaren op het samenbrengen van fokkers en gebruikers. Er wordt ingezet op meer informatie om de kwaliteit en prijs van wol te verbeteren. Tijdens de dag kunnen schapenhouders plukken wol laten bekijken. De kosten daarvoor zijn 5 euro voor vijf plukken. “Daarvoor krijgen ze ook een gratis micron test, andere testen zijn 3 euro per test. Bij zo’n test krijgen ze een uitgebreid verslag over de kwaliteit van de wol en wat er zou moeten gebeuren om die kwaliteit te verbeteren.” De plukken moeten van ooien en dekrammen zijn. Deelnemers kunnen via per mail aangeven of ze ’s morgens of ’s middags komen. Zorg dat de pluk wol ongeveer twee vingers breed is, knip het af zo dicht mogelijk op de huid en bij voorkeur halverwege tussen de voor- en achterpoten en halverwege de hoogte van de romp. Neem die pluk mee in een papieren zak of een open plastic zak.
Algemene info
Zaterdag 4 oktober
Manege, Laarstraat 6, Velddriel
Openingstijden 10.00 – 16.00 uur
Entree € 5, kinderen tot 12 jaar gratis
Er is een pendeldienst van station naar manege
www.dagvandewol.nl
Aan het laden ...
