De meldingsplicht van blauwtong werpt licht op een ‘nieuw’ ziektebeeld. Blauwtong zorgt voor veel ziekte en sterfte op schapenbedrijven. De Veekijker ontving meldingen van een ziektebeeld dat past bij blauwtong, maar waarvan nadere diagnostiek uitwees dat het geen bauwtong was. Wat is het wel? Een artikel van Nienke Snijders (Royal GD).
Het blauwtongvirus is waarschijnlijk al anderhalf tot twee maanden voor de eerste meldingen ons land binnengekomen. Onze buurlanden waren vrij van blauwtong. Uit nader onderzoek blijkt dat het serotype in ons land niet overeenkomt met blauwtong serotypen van landen in het zuidwesten van Europa. De huidige uitbraak wordt veroorzaakt door BTV-3, een serotype dat in Europa op Sicilië en Sardinië is aangetoond. Nader onderzoek wijst uit dat er een genetisch verschil bestaat tussen het daar gevonden serotype en het type dat in Nederland voorkomt. Het is daardoor op dit moment lastig vast te stellen waar de besmetting in ons land vandaan is gekomen.
Geen vaccin beschikbaar
Ten tijde van dit schrijven zien we dat BTV-3 ernstige ziektebeelden veroorzaakt, met name op bedrijven in het midden en westen van het land. Dit heeft deels te maken met het toenemend aantal besmette knutten in deze regio. Ook de weersomstandigheden zijn gunstig voor de knuttenpopulatie om zich te vermenigvuldigen. Dit alles maakt dat zowel grotere aantallen schapen als runderen ernstig ziek worden. Uit de eerdere uitbraak blijkt dat vaccinatie, in combinatie met natuurlijke immuniteit, de uitbraak stopte. Helaas is op dit moment geen goedgekeurd vaccin beschikbaar. Uit de evaluatie van de vorige uitbraak en een EFSA-rapportage is gebleken dat het gebruik van insecticiden geen effect heeft op de verspreiding van blauwtong. Het opstallen van dieren op het moment dat de knutten actief zijn, in combinatie met goed ventileren beperkt de kans om door (besmette) knutten te worden gestoken. Sterfte van grote aantallen schapen wordt in de ernstig getroffen gebieden veel gemeld. De dieren sterven door schade van het virus aan de bloedvaten door het hele lichaam en ook indirect door secundaire bacteriële infecties.
Klinisch beeld niet geheel nieuw
De verdenkingen op blauwtong die negatief bleken, werden veroorzaakt door een beeld dat niet geheel nieuw is. Het klinische beeld wordt jaarlijks in meer of mindere mate gezien. Hierbij krijgen voornamelijk lammeren, soms ook oudere schapen, ontstekingen aan de neus waarna zwelling van neus of de hele kop volgt. Ook kunnen ontstekingsprocessen in de mondholte worden waargenomen. Het ontstekingsbeeld van de neus wordt opgevolgd door een nattig aspect, wat doet vermoeden dat een opportunistische bacterie meedoet (secundaire bacteriële infectie). Verhoging van de lichaamstemperatuur in combinatie met verminderde voeropname wordt ook gesignaleerd. Hierbij zien we dat een groot deel van het koppel het beeld in meer of mindere mate krijgt.
De sterfte is in de regel beperkt van geen tot hooguit enkele dieren. GD heeft door middel van histopathologisch onderzoek aangetoond dat het orfvirus dat ecthyma of zere bekjes veroorzaakt, ten grondslag ligt aan deze ontstekingsprocessen. Bacteriële kweek van de ontstekingsplekken rondom de neus hebben de bacterie Staphylococcus aureus aangetoond. De Staphylococcus aureus-bacterie verergert als bijkomende kiem het ecthyma-beeld bij deze schapen. Mogelijk spelen ook andere bacteriën een rol bij dergelijke ontstekingen aan de kop.
Hopelijk snel goed vaccin
Blauwtong en ecthyma worden primair veroorzaakt door virussen. Helaas is er geen medicijn tegen virale infecties beschikbaar. Houders kunnen met hun dierenarts besluiten om ondersteunende, pijnstillende en ontstekingsremmende behandelingen toe te passen en secundaire bacteriële infecties te bestrijden. Daarnaast is het van belang om zieke dieren van goed smakelijk voedsel en vers drinkwater te voorzien dat makkelijk bereikbaar is. Laten we hopen dat er snel een goed werkzaam en veilig vaccin voor blauwtong serotype 3 beschikbaar komt, aangezien vaccinatie de meest effectieve maatregel tegen blauwtong is!
Dit is een artikel uit Het Schaap oktober 2023.
Lees ook:
Verspreiding van besmettelijke zeefbeentumor kop indrukken
Aan het laden ...
