Sommigen zien het bij geboorte meteen: de kampioen van volgend jaar! Maar lammeren kunnen niet altijd moeders mooiste zijn. Een enkele keer is het echt mis; de lammeren zijn dan duidelijk mismaakt: het schmallenbergvirus. Een artikel van Eveline Dijkstra (Royal GD).
Uit Engeland horen we signalen dat ze daar ten opzichte van voorgaande jaren meer misvormde lammeren zien. Ook in Nederland komen op dit moment enkele meldingen binnen van lammeren met aangeboren afwijkingen. Pathologisch onderzoek sluit uit of er sprake is van een besmettelijke oorzaak. Er zijn tot nu toe niet meer meldingen binnengekomen dan andere jaren.
Sinds enkele weken maken schapenhouders in het zuiden van Engeland melding van misvormde lammeren. Het schmallenbergvirus (SBV) blijkt de oorzaak van deze toename in het aantal ‘misbaksels’. Beperkte afweer in koppels tegen het virus hebben bijgedragen aan het oplaaien van de infectie. In Nederland heeft de Veekijker ook
meerdere meldingen van misvormde lammeren ontvangen. Pathologisch onderzoek bevestigt dat de eerste besmetting bij misvormde lammeren het gevolg zijn van een infectie met het SBV.
Net als bij blauwtong wordt het SBV overgebracht knutten, kleine stekende insecten. Sinds eind 2011 is het SBV aangetoond in Nederland. Na een snelle verspreiding over grote delen van Europa is het virus naar verwachting nooit meer weggeweest. Infectie tijdens de dracht kan leiden tot misvormingen bij lammeren, zoals kromme poten, een kromme rug en een gedraaide nek. Bekend tijdens uitbraken met het SBV is ook de geboorte van zogenoemde ‘dummy lammeren’. Bij deze lammeren is aan de buitenkant soms niets te zien, maar ze maken een ‘stomme’ indruk doordat ze niet willen staan, blind zijn of niet willen drinken. In deze gevallen is het zenuwstelsel afwijkend aangelegd,
waarbij de hersenen onderontwikkeld zijn.
Lammeren laten onderzoeken
Afwijkingen aan ongeboren vruchten kent een scala aan oorzaken, zowel besmettelijk als niet-besmettelijk. In sommige gevallen draagt een virale infectie bij aan het complex. Het blijft belangrijk om misvormde lammeren pathologisch te onderzoeken, met name omdat in het buitenland virussen voorkomen die kunnen leiden tot afwijkingen die in grote mate overeenkomen met het SBV. Een belangrijk voorbeeld is het Cache Valley virus dat naast afwijkende lammeren ook bekend staat als zoönose.
Ook van het blauwtongvirus is bekend dat het in staat is om afwijkende geboren vruchten te veroorzaken, al wordt dit fenomeen niet vaak gezien bij schapen. In tegenstelling tot het SBV worden bij blauwtonginfecties enkel afwijkingen aan het zenuwstelsel gezien en geen misvormingen aan het skelet. Of afwijkingen aan lammeren al dan niet ontstaan, is afhankelijk van het vermogen van het virus om in de placenta te doordringen. Niet ieder blauwtongvirus is in staat ongeboren vruchten te infecteren. Tot op heden is dit veelvuldig gezien bij blauwtong type 8 of na het gebruik van levende blauwtongvaccins. Daarnaast is het moment van infectie tijdens de dracht bepalend of lammeren afwijkingen ontwikkelen.
Voor blauwtong geldt dat de meeste afwijkingen worden gezien bij lammeren die worden geïnfecteerd tussen dag vijftig en honderd van de dracht. Maar voordat ze als ‘dummy lam’ ter wereld komen, moeten ze de infectie in de baarmoeder eerst nog zien te overleven.
Effect blauwtong vorige uitbraak gering
Tijdens de blauwtonguitbraak in 2006 tot 2008 bleek het effect van blauwtongvirus op de aflamperiode heel gering. Er zijn toen geen signalen geweest van abortus of afwijkende lammeren ten gevolge van het virus. Hoe dit uitpakt met het huidige blauwtong serotype 3 is onbekend. Via pathologisch onderzoek is het blauwtongvirus serotype 3 aangetoond in enkele geaborteerde vruchten van zowel runderen als schapen. Of het uiteindelijke ook zal leiden tot afwijkend aangelegde lammeren zal de tijd moeten uitwijzen.
Alleen pathologisch onderzoek is in staat onderscheid te maken tussen de verschillende oorzaken van afwijkend geboren lammeren. Heeft u te maken met misvormde lammeren neem dan contact op met de Veekijker Kleine Herkauwer.
Lees ook deze columns van Royal GD-dierenartsen:
Aan het laden ...
