De afgelopen weken hebben we allemaal de recordprijzen op de schapenmarkt gezien. Dit lijkt op het eerste gezicht een positieve ontwikkeling, maar laten we eens dieper kijken. Wat zijn de drijvende krachten achter deze hoge prijzen? En nog belangrijker, welke mogelijke risico’s betekenen deze prijsstijgingen voor de gezondheid van onze schapen. En hoe kunnen we de risico’s op dierziekten verkleinen? Een blog van GD-dierenarts Nienke Snijders – van de Burgwal.
Het lijkt alweer een tijd geleden dat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie (EU) verliet. Op 31 januari 2020 werd de Brexit officieel. Eén van de grootste exporteurs van schapen ter wereld stapte uit de EU en dat bemoeilijkte de handel van schapen naar Europa. Dit leidde tot krapte op de schapenmarkt met een stijging van schapenprijzen tot gevolg. Deze hogere prijzen bleven ook in de jaren na de Brexit aanhouden.
Krapte op de markt
In 2023 werd Nederland geconfronteerd met de introductie van het blauwtongvirus serotype 3 (BTV-3), wat een aanzienlijke impact had en nog heeft op de schapensector. Sindsdien is de schapenpopulatie met 20 procent gekrompen. Meer dan 55.000 schapen stierven extra in 2023 (ten opzichte van de periode 2020-2022) en nog eens meer dan 65.000 extra schapen stierven in 2024 in vergelijking met 2020-2022. Minder aanbod leidt tot hogere prijzen en dat is wat we ook zien in de schapenhouderij.
Hoge schapenprijzen moedigen schapenhouders aan om meer schapen te houden of aan te schaffen. De krapte van schapen op de markt heeft verschillende consequenties, zoals hogere aankoopprijzen, toenemende handel en betekent ook een stimulans voor import. Vanuit een diergezondheidsoogpunt zijn dierverplaatsingen een risico op verspreiding van dierziekten. In de afgelopen jaren hebben we meerdere voorbeelden gezien waarbij dierverplaatsingen een rol hebben gespeeld bij de introductie op een bedrijf.
Voorbeelden risico’s dierziekten
Analyse van pathologiedata in de afgelopen tien jaar toont aan dat Chlamydia abortus in de top drie van oorzaken voor verwerpen in Nederland staat. Chlamydia abortus is een bacterie die zorgt voor abortus bij schapen, maar ook een risico is voor mensen en met name voor zwangere vrouwen. Deze bacterie is één van de redenen waarom zwangere vrouwen en aflammerende schapen niet samengaan! De verspreiding van de bacterie verloopt voornamelijk via besmet vrouwelijk fokmateriaal. Wanneer de bacterie eenmaal geïntroduceerd is in een koppel, dan is ervan af komen een enorme uitdaging.
Een tweede voorbeeld. Eind 2021 had een schapenhouder geïmporteerde schapen uit Duitsland laten grazen op een perceel van een melkveehouder. Een oplettende dierenarts merkte verschijnselen van caseous lymfadenitis (CL), abcessen van lymfklieren, op. Corynebacterium pseudotuberculosis, de veroorzaker van CL, is een besmettelijke bacterie voor mens en dier. De kiem kan weken tot maanden in de omgeving aanwezig blijven. De ziekte lijkt in vergelijking met omliggende landen beperkt voor te komen in de Nederlandse schapenhouderij.
Voorbeeld: ENTV-1
Nog een voorbeeld. In 2018 werd in Nederland ENTV-1 (enzoötisch nasaal tumor virus) voor het eerst aangetoond, een besmettelijke ziekte die tumoren in de neusholte veroorzaakt. Dit jaar zijn drie verdenkingen van ENTV gemeld op drie verschillende schapenbedrijven. Import van besmette dieren is hoogstwaarschijnlijk de reden van insleep in de Nederlandse schapensector geweest. Ditzelfde geldt voor een ander bètaretrovirus, jaagsiekte (ja, de spelling klopt! Afrikaanse naam voor de ziekte), dat zorgt voor longtumoren.
Deze aandoening werd in 1978 aangetoond in geïmporteerde schapen en destijds is ervoor gekozen om het betreffende koppel te ruimen. Sindsdien werd jaagsiekte niet meer vastgesteld in Nederland tot drie jaar geleden de ziekte bij een geïmporteerde ram werd aangetoond.
Nienke Snijders – van de Burgwal: “Welke mogelijke risico’s betekenen deze prijsstijgingen voor de gezondheid van onze schapen en hoe kunnen we de risico’s op dierziekten verkleinen?”
Wees alert op insleep dierziekten
Wij adviseren houders om bij aanvoer van dieren alert te zijn op de risico’s van insleep van dierziekten. Dit is geen oproep om niet meer te handelen maar wees je bewust van de risico’s en verklein deze waar mogelijk. Om de risico’s bij aanvoer te verkleinen, is het van belang om kennis te nemen van de gezondheidsstatus op het bedrijf van herkomst en alert te zijn op klinische verschijnselen in het koppel. Door dieren na aanvoer in quarantaine te plaatsen en nader onderzoek te verrichten verklein je de risico’s op insleep van dierziekten.
Niets meer missen over schapen? Meld je hier aan voor de gratis nieuwsbrief …
of probeer eens een voordelig proefabonnement op Het Schaap!
Lees ook:
Aan het laden ...
