Zonnebrand en fotosensibiliteit zijn twee verschillende zaken. Vorig jaar kregen op meerdere bedrijven schapen en lammeren last van fotosensibiliteit. Deze aandoening kent meerdere vormen en oorzaken.
Tekst en foto’s: Piet Vellema (GD)
Als je zonder crème of andere bescherming in de zon gaat lopen, bestaat het risico dat je huid verbrandt door de inwerking van ultraviolette straling van de zon op de huid. Dit verschijnsel noemen we zonnebrand. Dit komt niet alleen voor bij mensen maar tevens bij schapen. Als schapen in de zomer na het scheren in de volle zon blijven lopen zonder dat ze beschutting kunnen vinden, treedt in de pas geschoren huid ook zonnebrand op. De huid van zulke schapen is warm, meer of minder rood en vaak duidelijk pijnlijk.
Fotosensibiliteit is iets anders dan zonnebrand
last voor Behalve kan een ook door opgenomen invloed een dier van met huid maar ook in fotosensibiliteit. lammeren zijn een onder de het van overgevoeligheid reactie ontstaan. stof kunnen maar wordt uv-straling in van veroorzaakt Zo’n die door is schapen stof zonlicht niet Dit zonnebrand en in lichaamsvreemde licht. het chemische krijgen voer
en hetzelfde betrof verschillende van lammeren Veekijker de een dit zich jaar Fotosensibiliteit geboren. voor najaar eerst overeenkomsten? het ook we vergelijkbaar? vanaf alleen de 2019 en aantal eerder Zijn zijn voorjaar heel en Bij werd 2015, in gevallen oorzaken Kleine meerdere schapen op kijken kent en Toen, Vier schaap voor, meerdere van verschillen komt 2019 fotosensibiliteit over probleem maar lammeren augustus keren niet Herkauwers plaatsen leeftijden. GD Wat het Nederland naar. antwoord vormen vaak een 2015 waren voor benaderd. daar in deden bij en die gevallen
Verschijnselen fotosensibiliteit
fotosensibiliteit indrogen van wordt enkele het tegen deel onrustig, lekken lippen van Oogleden, hun kop tot raken wrijven de aanvankelijk oedemateus. de hebben en en krabben serum ermee hangen de hun de de jeuk bomen over gevallen van In een stadium en heen met door uren een van de de hele en oren afsterven oren kop lammeren met De schudden een In later huid of rood kop, kop deel ernstige huid afvallen. en kan en af. soms achterpoten huid korsten. met omheining, of zijn binnen oren gezwollen, kan en vooral oorschelp oor of de Schapen kan grond.
oorzaak een stadium veel eten behandeld, gezet de te acute kan deel dieren hebben in donker restverschijnselen. zijn sterven. van oorzaak ze de dieren niet sprake het in proberen van direct Afhankelijk herstellen en de aan zonder en blootstelling vermijden, van worden Getroffen van stoppen Als zonlicht zullen deze het en geelzucht. Afhankelijk dieren zal met ze pijn van drinken.
de huid in Stof
van de stof en is een beschadigt zonlicht en invloed zijn huid voor via Synoniemen overgevoeligheid onder huid. wordt Onder bij daar veroorzaakt terechtgekomen. eczema, de photosensitivity, geeldikkop. die door De alveld in facial die zonlicht van andere stof fotosensibiliteit de photosensitization, bloedbaan fotosensibiliteit
indeling van helpen bij De een kan oorzaak. mogelijke volgende opsporen het
- primaire dier zelf Bij die Hypericin het voor via zijn zonlicht overgevoeligheid een heeft stoffen. bek en plantenstof binnengekregen fagopyrin voorbeelden de van fotosensibiliteit veroorzaakt. dergelijke
- een vormt een erfelijke schapenrassen veroorzaakt. pigment fotosensibiliteit bij stofwisselingsstoornis is waarbij zelf bekend dat dier aantal het Een
- Bij en Uit vindt bladgroen leidt of (chlorofyl) meest de de genoemd) en op. verminderd word dat Bij de (voorheen van oorzaak. stof uitgescheiden fytoporfyrine deze de met leverfunctiestoornis plaats treedt tot in deze fotosensibiliteit uitscheiding wordt in de Hepatogene is omgezet gesproken pens voorkomende leverschade niet deze vorm lever Normaal phylloerythrine fotosensibiliteit. gevormd. stof herkauwers een gal.
en planten primaire Beruchte fotosensibiliteit
hypericin. maculatum Hypericum hertshooi) die is optredende is planten veroorzaken fotosensibiliteit primaire Bekende (sint-janskruid). Hypericum behoren kantig perforatum verantwoordelijk en of tot voor de die de hertshooifamilie: kunnen De fotosensibiliteit stof (gevlekt
plant. voorkomen fagopyrin Fagopyrum de kan zaden kan bloemen esculentum of en en plant veroorzaken de fotosensibiliteit maar die ook boekweit primaire hele de is in stof verantwoordelijke vooral van in
fotosensibiliteit en hepatogene Planten
groeien plant geelzucht. van Macroscopische welke aanwijzingen leverschade veel tot komt of, uit niet veroorzaken. blauwgroene de de op van en Ziekte Een en beenbreek toxines ossifragum; asphodel). halfjaar, is lever algen ook kunnen verschillende opname heet bekend na Er in kunnen daarvan leeftijd opgroeiende alveld veroorzaakte leverschade wel voor landen de zijn stoffen fotosensibiliteit planten deze van die onduidelijk vooral en aan beschreven voorbeeld de Het zijn tot De van in veroorzaken. zo dat voor de die wel is een augustus. leverschade lammeren mei ja, plant maar ook zijn beenbreek leververanderingen fotosensibiliteit. aandoening veranderingen deze (Narthecium Er leiden die plant disease. bog kunnen tot vooral komen de bij is hepatogene tot door oorzaak leidt
bij goed In Noorwegen het herfst bergweides die van goed lever fytoporfyrine dit van fotosensibiliteit geweid Bij soms verwerken verhoogde in de dan lammeren aanbod verantwoordelijk komt de fotosensibiliteit dat is te en voor van daarna van voor komen kunnen worden grasland. gevallen optredende plotseling niet circulatie ziektebeeld. lijkt in op de chlorofyl terugkomen waardoor gevallen
door voor De lokaal heet kunnen die planten in leverschade veel gevallen horende afwijkingen en de plant die vergelijkbaar ziektebeeld Zuid-Afrika aan verschillende daarbij In geeldikkop. fotosensibiliteit veroorzaakt met het en lever zijn de komen veroorzaken beenbreek.
en hepatogene fotosensibiliteit schimmels Giftige
leverschade voldoende fotosensibiliteit komt landen en wordt uit alleen kan die luchtvochtigheid door bij maar sporidesmin een invloed in is het vaak Het Pithomyces de als voor hoge schimmel wordt op de Een omschreven en giftige voorbeeld van voor niet zo’n schimmel Weersomstandigheden lever de kunnen ziektebeeld gunstig mycotoxine bij runderen produceert. van veroorzaken. en stoffen van voorkomen groeisnelheid ook geiten, beïnvloed en schimmels zijn facial herten. planten die schapen bekend temperatuur. verschillende chartarum Dit eczema. Naast
aangedane is deze buiten blijvend de worden het na herstel ze fotosensibiliteit. ontstaan niet maanden mogelijk. Bij tijd van geelzucht. de vertonen Zelfs leverafwijkingen dieren gelaten, Sporidesmin dieren problemen. kortste weer binnen van Zodra deel weer veroorzaakt en de een
en Kobaltgebrek hepatogene fotosensibiliteit
vitamine lammeren. groeivertraging, tekort bij fotosensibiliteit van staat In Deze vooral de ook dieren namen Een vermagering groeistilstand we en veroorzaakt of lammeren de tekort hieraan percentage vertonen. kan of koppels hepatogene met Een onder in chronische klein white chronische disease. sterfte ovine B12. en een aandoening liver bekend zien Nederland aan fotosensibiliteit kobalt hepatitis
die de lichaam aan groeit het grond, voldoende dan lager tijdens kobaltgehalte maar negatief vaak hoog pens op drainage. echter door voordoen het in B12 grond. herkauwer, is het gras dieren die het onder bij komt zich grond Factoren aan lager kobalt de rantsoen. Een B12 hoge met In belang. tekort van vervult is andere Dit veroorzaakt in gras aan voordoen pH zich goede in beïnvloeden, gras het het gehalte omgezet rol kobalt een vanuit groeiseizoen bloed. de kunnen deze gras geen een het vitamine van kobalt Ook calciumgehalte het de gewenst. kobaltarme ook tekort zijn toch de op Zo vitamine is grond niet-kobaltarme en de in en beschikbaar dunne kobalt vitamine een op benutting groot kobaltgehalte weiden Het in waarbij een een een wordt van van darm plant dan situaties mineraal op kan gewenst. dat kleigrond hoog in wordt van uitsluitend het van
Stofwisselingsproblemen
lichaam. gevoeliger hebben koolhydraten en vitamine zijn in deze tekort B12-gebrek het voor verhoogde vitamine in die met uit belangrijke van aminozuur voor een twee Naast in zoogdieren maag-darmworminfecties. in van lammeren rantsoen Bij leidt pens een infectieziekten. een in aan Verder in ze oplosbare het glucose bij stofwisseling, van de ook rantsoen en de vitamine het een namelijk gevoeligheid vorming Een een methionine. is weerstand verlaagde tekort stofwisselingsproblemen rol een verminderde bij tot omzetting essentiële kobalt het B12 deze de tot de nodig en daardoor spelen vorming enzymen
na uit er spenen bij graasgedrag vreten, gras geforceerde en Ook de bij bestaan het wei voor zijn, eetlust, de spenen, soms dieren maar vermageren, opjagen, slootkanten in de dorre, traanogen. voorkomen, afrastering De de meestal achterblijven beweging kan droge zijn vachten, duidelijkst waarbij en neervallen groei en eveneens lammeren staat. vóór goed het verminderde trage verschijnselen en suf traag terwijl bij langs komen zelfs door het of afwijkend
hersenschorsversterf. dieren optreden acute klein van gevallen blind in percentage met de hepatogene koppel van fotosensibiliteit kan lammeren een Een nog vertonen. tijdelijk dieren probleem een lager dit van is percentage het In de door
van (gamma-GT, gevallen bloedonderzoek verschijnselen in meestal leverenzymen stellen, Slechts op nodig. normaal; 200 pmol/l: (referentiewaarde: < is tekort) > maar 400 en enkele pmol/l: dieren bepaald. functioneel enkele vitamine worden het GLDH) is enkele de B12-gehalte de diagnose te Daarbij
en 2015 2019
door in met en makkelijk wel. niet pathologisch in met onderzoek maar verschijnselen combinatie de zekerheid oorzaak is sporen fotosensibiliteit altijd dat lukt op van de goede te om gevallen een bloedonderzoek Het van veel analyse
in najaar het tot fotosensibiliteit het bij grasgroei tijd droge aan dat van het veroorzaakt regenperiode gras. gevoelige leidde die in dat van bij leidde snel een door in lammeren Naast van zich laag hetzelfde bijna kobalt/vitamine kobaltgehalte stil. zomer gevallen het in werden waren tot geboren. groeivertraging voorjaar de stond ging die een fotosensibiliteit 2015 De de jaar een op lange B12. groeien daarvoor te In gras voordeden najaar van dat Na deel grond gebrek een en lammeren de
volledig opstallen de de pathologisch bij van en ieder gevallen van de Een en op gepaard schapen in en het na in de deel onderzoek zeer in van is behandelen het voordeden verschillende fotosensibiliteit Zowel de werden De bij augustus maanden in van problemen dieren weer basis schimmeltoxine hebben na klinisch verschijnselen geval zodra maar De geweest. een problemen. waarschijnlijk ontstaan leeftijden die buiten is zomer de tot geelzucht. dus van vaak op ander gelaten, het binnengekregen. en vanaf de het basis dieren lammeren schapen van 2019 vijf de van fotosensibiliteit jeuk met wei van sporidesmin van terug sporidesmin hoogstwaarschijnlijk van gingen deel dieren beeld lammeren 2019 bevindingen zich hersteld de als kwamen oorzaak
acute treedt fotosensibiliteit lammeren de Na overlevende oren van kop een bij deel de van verschrompeling en af de huid van op. de van de fase sterft
fotosensibiliteit en van nog verloren is deel een overleefd deel hersteld. zijn de huid heeft de gegaan. kop groot de ogen oorschelp Dit acute over de fase de van een Rond lam aanwezig van is en beschadigingen
Bekijk ook:
- giftige schimmel naar Spoorzoeken
- jaar drie parten schapen al Fotosensibiliteit speelt
- schimmel giftige door Huidaandoening
- bij Fotosensibiliteit schapen
Premium
Het artikel dat je probeert te lezen is Premium voor al onze abonnees (print en online).
- Log gratis in als abonnee van Het Schaap
- Abonneer om Premium te kunnen lezen
Abonnement
Voor slechts 4,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium-abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot jouw beschikking waar en wanneer je maar wilt!