Hoe kantel je veilig en efficiënt een schaap? 11 stappen

Dierenarts en diergedragsdeskundige Ronald Rongen van Stockmanship.eu kreeg onlangs na een presentatie bij Ovivet Schapenpraktijk veel vragen hoe je schapen het best op hun achterwerk kunt zetten, ook wel ‘kantelen’ genoemd. Hij zet daarom hier een methode uiteen voor het omdraaien van schapen die zowel diervriendelijk als ‘rugvriendelijk’ voor de mens is.

Om schapen te kunnen behandelen of als je toegang wil krijgen tot de onderkant van het dier, is het handig om het schaap op zijn achterwerk zetten. Schapen verzetten zich nauwelijks in deze positie en zijn daardoor gemakkelijk te behandelen.

Alvast een tip voor als het dier is gekanteld: Plaats het schaap altijd iets uit het midden om het comfortabel op zijn achterwerk te laten rusten, zo rust het namelijk op zijn heup en zit het niet op zijn staartbotje of staart. Als het schaap zich verzet, leg dan een hand op zijn borst, je brengt het dan automatisch in een andere (vaak betere) positie.

Zo kantel je een schaap in 11 stappen:

Er bestaan verschillende methodes om een schaap om te kantelen. De te gebruiken methode is mede afhankelijk van de grootte van het schaap. Rongen legt hier een veel gebruikte en ‘rug-vriendelijke’ methode om schapen te kantelen uit:

1. Ga naast het schaap staan
2. Houd het hoofd van het schaap vast met de linkerhand door de hand onder de kaak van het schaap te plaatsen
3. Jouw linkerknie moet zich dichtbij of net achter de linkerschouder van het schaap bevinden
4. Jouw rechterbeen moet de zijkant van het schaap raken, (liefst dicht bij de linker heup van het schaap
5. Plaats jouw rechterhand op de rug van het schaap, (doe dit boven de heupen)
6. Draai het hoofd van het schaap van je af, richting de schouder van het schaap
7. Voel je het gewicht van het schaap tegen je benen leunen, dan doe je het goed
8. Druk met jouw rechterhand op de heup, zodat het schaap zijn achterpoten niet van de grond kan optillen
9. Doe daarna een stap achteruit met je rechterbeen
10. Als je dit goed doet, gaat de achterpoot van het schaap naar beneden
11. Draai het hoofd van het schaap naar achteren totdat het schaap met zijn rug tegen jouw benen zit.

Rongen: “Dit vergt wat oefening, maar als je de techniek ‘onder de knie’ hebt is het veiliger, efficiënter en diervriendelijker, ook spaart het jouw rug.”

Grote en kleine schapen

Het omdraaien van grotere schapen kan vaak moeilijker zijn. Een groot schaap kan worden omgedraaid door onder zijn lichaam te reiken en zijn achterste poten vast te pakken. Doe dit zodanig totdat het op zijn achterwerk zakt. “Soms is dit een klus voor twee personen, bij zowel rammen als zware ooien.”

Kleine schapen of lammeren kunnen meestal makkelijk worden omgedraaid door ze onder hun voorpoten vast te houden, ze vervolgens op te tillen, en daarna met je knie hun achterwerk naar buiten duwen.

Waarom reageert een schaap zoals het reageert?
Op de genoemde bijeenkomst hingen de schapenhouders aan de lippen van de diergedragsdeskundige; zicht, gehoor, reuk, balanslijnen, zones, benaderen van rammen… Veel dierhouders doen al veel op gevoel en ervaring, maar waarom werkt het op die manier en hoe maak je er nog beter gebruik van? Wist je bijvoorbeeld dat schapen schaduw als een gat zien? Of dat een kudde bij voorkeur naar links afbuigt? In vakblad Het Schaap van december 2025 vind je een uitgebreid interview met Ronald Rongen, inclusief nóg veel meer praktische tips. Geen abonnement? Probeer eens een proefabonnement. In hetzelfde nummer vind je ook uitgebreide achtergrondartikelen over winterbegrazing en voerhekken.