Kunnen schapen stress hebben? Jazeker. Duurt die lang, dan is stress zeer schadelijk. Kortdurende stress is meestal niet ernstig. Die is zelfs goed voor een schaap. Waarom? En hoe voorkom je stress?
Tekst: Jacques Engelen, Illustratie: Pennestreek
slag met ooien De voerbakken. biks. met te aan en te staan in goed Meteen is voeren. er voeremmers de gaat gebeuren: langs maar lekkere stal Ze Het komt dringen schapenhouder gaat binnen krijgen de geblaat een te tijd al schapen en de alle de ze oorverdovend gaan wat om brokken. weten
prettig dit soort dier Opwinding. volop opwinding ze stress. zijn van heel het Allemaal zoek veel stal. die is gelukkig vaak korte van staan op In Een Ook geblaat dieren naar is de zou en saai in een tien minuten goede de Binnen het is contact te momenten wei voor vrijwel pure rustig en zijn. dier. een heeft voorbeeld weer van andere het stress. maar schapenleven in gedrang de Dat is heel zoekt het kudde. euforisch. vreten met De schaap Dit voedsel. continu Zonder momenten. schapen
niet goed Langdurige stress
stress vervelend. met Net juist niet goed hersenen wei. en wezen voorbeeld: Een een plekje kan Langdurige is levend chronische in schaap temperaturen ander dagen als elk stress schaduw met hoge achtereen zeer geen de met omgaan.
en huisvesting, land. universitair in kan Utrecht weten. van in het stressprobleem en Faculteit Frank Hij gebied Diergeneeskunde het over ons deze hitte op Eerdenburg grootste landbouwhuisdieren. het van bij is Van noemt verzorging expert alles hoofddocent weet dieren. schapen van welzijn voor Hij bij de stress Eerdenburg
oververhitting Hijgen door
ademen dertig ontstaat voeren. zweten. gaan schaap op gaat sloom te dier meer een te schaap in raken. de Het tussen enige lukt pens ontstaat. is Dat procent uit buitentemperatuur uit veel als in klein kwijt voor niet een reageert schaap en in te goed lichaamswarmte Maar hijgen. de te hijgen de vol voer want schaap dat is wil dat schaap zon af de eenvoudige de gaat Die een zomerse kan de het warmte van erg warme wordt buitentemperatuur produceren. Het darmen schaap zo calorieën reden en Maar liefst raakt Een om de eten dan warmte hard wei een koude warmte. kwijt in logisch wordt en Het spijsvertering. en In van minder door niet omgezet oververhitting gevolg niet lucht warmte verschil lucht op om te door van manier binnen- er loopt en ademen. ademhaling een het de te nog zelfs
waarmee gehijg van niks verdampen. ongezonds afkoeling. een een ademhaling is normale en schaap zich op het Dat natuurlijke is het zorgt is vocht er te dus reactie Dat reactie voor hijgen dier. Dat oppervlakkige staat aan. heel extra veel Het een is in is
een de ervoor een en vluchten het werken. adrenaline veel dat erg bijvoorbeeld zorgt er adrenaline schaap meer reacties. gaat Dat het dier dier ervoor situatie. harder stressloze handig Bij een moet roofdier. spieren beter zijn dat hormonen als zorgt is niet. eerste Dat Als stress van dan zo in Adrenaline de is produceren. nog Het lopen verkeerd kan cortisol voor zulke
remt lang Als langdurige ook hormoon. afweer. moeten laag Cortisol het de worden niet ontstekingen. Overigens processen onderdrukt. prettig nuttige namelijk een cortisol de minder Dat dier lange maar is tijd en ontstekingen lijkt bij remt ziek. wordt op afweer stress pitje een gunstig tevens Het staat, zijn
Ze pijn leeuw niet pijnlijke niet.” als weg die Endorfines je Eerdenburg: bij je tijdelijk hier een kunnen ren goed hard Maar Van stress. een uitschakelen. hebt, binnenkomt, en spelen kun rol enkel pijnlijke je ineens eveneens je een voel “Als hardlopen. enkel
wordt adrenaline en dier cortisol, dier stress: wordt en in op stijgt, de mindere de zorgen omhoog, mate de sneller, reacties hartslag het meteen bloeddruk eerste de alerter. lichaamstemperatuur van ook voor gaat een endorfines, Samen
transport aan Wennen
verdwijnen als kan weer. gauw deze reacties kort reageren, het schaap met helemaal Zo kan succes geen als het duurt, kwaad. Nogmaals, stress
als trailer nog aan weer een ongeveer je een En in schapen spartelend rustig dan ze kalmer. is steeds maar begin situatie een in rustiger. in “Ga in schapen in gauw geladen, weten stress er mee geeft met bent hun enorme een vooral hond scheren stress klaar ze enorme er Het schaap.” hun begin Een Eerdenburg: normale Schapen te van en die je een uur wennen vluchten, worden als kudde naar het een sneller het dier vreemde voor gemoedstoestand. plek hebben erg wordt schaap Van gereden komen na rustig eens wordt ook transport stressvol. worden dan veilige maar om, de het ze ook
Bomen planten
rustig zijn ook beter passieve en wolf beste Van je die reageerders in in ervoor heb maar wei schapen koppel wennen passieve. nog gaat hebt. varkens kudde een met stress bij gaan. nodig, onderzoek weinig tot heel is.” zetten het ze blijven. bekend waar actieve zijn eerste reageerders nadert, hele Eerdenburg: hebben op het reageerders maar De is je dat de die alert. beste weer Passieve weten actieve schapen dan een Als Actieve Schapen Ze “In stress van een de voedsel en zij de dat reageerders weglopen. om eraan. dat ook dieren en reageerders leren daarnaar de zorgen minder passieve de meteen actieve is het gedaan koppel tegenstelling lopen Bij altijd beide een vinden vet, te muizen te
in daaraan en is in en planten overdreven nu door schapenpercelen. soms De van weer doen met zonnig bij rond veel wat Eerdenburg de maar zorgelijk stress Van bijvoorbeeld niet schapen is bomen hittestress kampen. warm te te is mening houderijomstandigheden de dat Nederlandse
verminderen Stress
voor – wei Zorg de tijdens in schaduw dagen hete
juni schapen later de dan niet – Scheer in
Behandel rustig altijd schapen –
dit veel voorkom dus Honger – stress, geeft
stress ook want diverse dorst plekken voor – in geeft drinkwater onnodige de Zorg altijd wei op
Jaag onnodig niet op – schapen
en zijn voor de kou winters geschoren als ’s op Pas nattigheid – schapen
groep ooi de – Laat in een aflammeren
de dieren het 10 voeren dat merken ‘prettige – aan vooraf goed vreten krijgen. te minuten laten stress’ Geef door
meten haren In cortisol
stress bij invloed Of op de weten is overgedragen vleeskwaliteit Diergeneeskunde stresshormonen schapen, gepland. schapen praktische als wel bij voert komen al uit bij op varkens, of de stressonderzoek te worden dracht net niet het Faculteit een vooral Men heeft daarnaar om niet moederdier dat maar bij De is Onderzoek tijdens bekend. wil is redenen. nog lam.
koeien lammeren kunnen alle onderzoek onpraktisch afkalven. toepasbaar. is “In kalveren hebben hele Van periode de schapen een en cortisol korte Bij haren fundamenteel is jaar niet haar, direct biggen ooien lammeren door dat is praktischer: en bij geen haar.” Het we omdat het Ongeboren onderzoek hebben Eerdenburg: meten. af in
Lees hittestress… hier meer over
Premium
Het artikel dat je probeert te lezen is Premium voor al onze abonnees (print en online).
- Log gratis in als abonnee van Het Schaap
- Abonneer om Premium te kunnen lezen
Abonnement
Voor slechts 5,50 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium-abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot jouw beschikking waar en wanneer je maar wilt!